به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، آمارها حاکی از آن است که متوسط بارش کشور یک‌سوم جهان و پتانسیل تبخیر ۳ برابر تبخیر دنیاست که این امر شرایط خاص نسبت به دیگر کشور‌ها را نشان می‌دهد، براین اساس با توجه به خشکسالی ۲ سال اخیر و کاهش حجم منابع آبی، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری، استفاده از تکنولوژی و فناوری نوین، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و توسعه شبکه‌های مدرن در راستای ارتقای بهره‌وری آب در کشور دنبال می‌شود.

با توجه به پدیده تغییر اقلیم و محدودیت منابع آبی به عنوان بزرگترین چالش بخش کشاورزی راهی جز ارتقای بهره‌وری نداریم که این امر از طریق اجرای سامانه‌های نوین آبیاری امکان‌پذیر است که با مدیریت منابع آبی و افزایش بهره‌وری دیگر نگرانی مبنی بر تامین امنیت غذایی کشور نداریم.

براساس اعلام وزارت نیرو، بخش کشاورزی با مصرف سالانه ۸۰ میلیارد مترمکعب آب بزرگترین مصرف کننده آب در کشور است، در حالی که معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی این رقم را قبول ندارد و حداکثر مصرف را ۷۲ میلیارد مترمکعب اعلام می‌کند، اما تا پایان برنامه هفتم میزان آب مصرفی بخش کشاورزی باید به ۶۵ میلیارد مترمکعب برسد، هرچند در اسفندماه به دلیل شرایط بحران آبی به یکباره میزان آب بخش کشاورزی را به ۲۳ میلیارد مترمکعب کاهش داده است، اما آنچه حائز اهمیت است که بهره‌وری منابع آبی تنها با توسعه سامانه نوین آبیاری امکان‌پذیر است.

تجهیز بیش از ۳ میلیون و ۱۰۰ هزارهکتار اراضی آبی به انواع سامانه‌های نوین آبیاری

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهادکشاورزی گفت: براساس تجارب متعدد داخلی و بین‌المللی، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری یکی از راه‌های صرفه‌جویی مصرف آب، افزایش راندمان آبیاری و ارتقای بهره‌وری آب است که در برنامه‌های بالادستی در کنار سایر روش‌ها بر اجرای آن تاکید شده است.

فریبرز عباسی افزود: توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در برنامه معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی است که امسال نسبت به سنوات قبل اعتبارات بیشتری پیش‌بینی شده که امیدواریم محقق شود تا سطح بیشتری را نسبت به سال گذشته  به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز کنیم.

وی ادامه داد: تاکنون بیش از ۳ میلیون و ۱۰۰ هزارهکتار اراضی آبی به انواع سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شده است که براساس مطالعات صورت گرفته در سطح ۲.۵ تا ۲.۶ میلیون هکتار دیگر پتانسیل تجهیز سامانه نوین آبیاری وجود دارد. همچنین در برنامه هفتم مقرر شده که سالانه ۳۵۰ هزارهکتار به انواع سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شوند که با توجه به شرایط کشور در صورت تامین منابع مالی این امر برمبنای زیرساخت و پتانسیل کشور امکان‌پذیر است.

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به مشکلات و محدودیت منابع مالی برای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری بیان کرد: با توجه به محدودیت منابع آبی، بخشی از اجرای سامانه‌ها با استفاده از ظرفیت و مشارکت مردم  انجام می‌شود که براین اساس از مجموع ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار اجرای سامانه‌های نوین آبیاری حدود ۵۰۰ هزارهکتار با تامین ۱۰۰ درصدی منابع مالی از طرف مردم و مابقی با مشارکت مردم صورت گرفته است به طوری که طبق قانون ۱۵ درصد آورده مشارکت مردم است.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که قرار نیست تمامی مشکلات کمبود آب با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری جبران شود، گفت: در برنامه ششم برای صرفه‌جویی آب راه‌حل‌های تعادل‌بخشی، توسعه کشت‌های گلخانه، انتقال کشت از محیط باز به گلخانه، توسعه سامانه نوین آبیاری، توسعه شبکه‌های مدرن سطحی و پوشش کانال‌ها جزو سیاست‌ها بود، هرچند توسعه سامانه نوین آبیاری موثر است، اما نمی‌تواند تمام مشکلات کم‌آبی را جبران کند.

وی ادامه داد: براساس آمار از ابتدای سال زراعی تاکنون ۴۰ درصد نسبت به متوسط بلندمدت کاهش بارش داریم که رقم قابل توجهی است، هرچند اجرای سامانه نوین آبیاری می‌تواند بخشی از کاهش بارش را جبران کند و تمام آن مستلزم اقدامات دیگری است که در شورای امنیت ملی و مدیریت بحران داریم تا حداقل آب به نحو مناسبی مدیریت شود تا با کمترین فشار بر تولید، منابع آبی و امنیت غذایی شرایط را پشت سر بگذرانیم.

تغییرات اقلیمی در سالیان متمادی به عنوان یکی از موضوعات محوری، همواره مورد توجه کشورها بوده است که متاسفانه پیش‌بینی‌ها گویای این واقعیت هستند که آسیا بیشترین آسیب را از تغییرات اقلیمی خواهد داشت.

وزارتخانه‌های متولی برای توسعه سامانه‌های نوین آبیاری پای کار بیایند

با توجه به شرایط اقلیمی، محدودیت پتانسیل افزایش بهره‌وری، استفاده حداکثری از ظرفیت موجود و گذر از شرایط خشکسالی راهی جز اجرای سامانه‌های نوین آبیاری وجود ندارد.

در ادامه عطاالله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی گفت: توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در افزایش بهره‌وری منابع آب موثر است، اما وقتی تخصیص اعتبارات مشکل دارد، هیچ سامانه‌ای به سرانجام نمی‌رسد به طوری که پروژه‌ها تعریف می‌شود و کشاورزان کار‌ها را انجام می‌دهند، اما کمبود اعتبار مانع می‌شود.

وی با بیان این که اجرای سامانه نوین آبیاری در شرایط بحران آبی مرهم خشکسالی است، افزود: اگر دولت و حاکمیت به کشور اهمیت دهند، باید برای حفظ منابع آب و تمدن کشور و جلوگیری از مهاجرت کشاورزان به شهر‌ها تمام تلاش خود را برای جلوگیری از اتلاف آب و حداقل حفظ آب موجود بگذارند.

هاشمی گفت: اجرای سامانه‌های نوین آبیاری با پرداخت اعتبارات لازم، اجرای زیرساخت و تسهیلات کم‌بهره و کمک‌های بلاعوض شدنی است، دولت باید اقتدار و اراده نشان دهد. جایی که برای کشاورز اعتبارات فراهم نیست، امکان اجرای و توسعه سامانه نوین آبیاری وجود ندارد. این در حالی است که هرچقدر میزان تسهیلات بیشتر باشد، کشاورزان استقبال بیشتری دارند.

با توجه به اهمیت امنیت غذایی و دستیابی به خودکفایی حداکثری محصولات اساسی در کشور و محدودیت منابع آبی نیاز است که توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در راستای افزایش عملکرد تولید در واحد سطح اتفاق بیفتد چراکه به دلیل تغییر اقلیم، آب ورودی به بخش کشاورزی روبه کاهش است که برای نجات بخش کشاورزی راهی جز افزایش بهره‌وری و مدیریت مصرف وجود ندارد.