بلبل از فیض گل آموخت سخن ور نه نبود

این همه قول و غزل تعبیه در منقارش

گل، آن مهر و ماه تابانی است که «خالق زیبایی‌ها» آن را بر تارک هر باغ و بوستانی نشانده و هر میوه‌ای را هم با نشان گل، شهره شهر ساخته است. گل، دل به تاراج می‌برد؛ هرجا که رود آذین می‌شود و به هر کوی و برزنی که سر بزند، عطر شادی و شعف به ارمغان می‌برد.

اخیراً با تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، ۲۰ اردیبهشت ماه در تقویم کشور، سهم «گل محمدی و گلاب» شده است. روزی که گویی جای آن در اسامی روزهای ملی خالی بود. گلی معجزه‌گر که فقط یک گل نیست، دارو و غذا هم هست. گلاب آن نیز داروی جسم و روح است، برای همین است که هیچ خانه‌ای در ایران از این موهبت الهی خالی نیست.

هر گلی، زیبایی و طراوات خاص خود را دارد، ممکن است بسیاری از گل‌ها برای زیبایی باشند، تک ساحتی، محدودی هم دارویی و برخی هم حتی سمی باشند، اما یقیناً گلی چنین خوشبو و زیبا و تا این حد در صنعت عطرسازی، داروسازی، گلاب‌گیری و غذایی پرکاربرد؛ یکی از پرغنیمت‌ترین گل‌های عالم محسوب می‌شود. خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی گلاب هم از قرن‌ها پیش در کشور ما شناخته شده بود، تا حدی که در بقاع متبرکه علاوه بر ماهیت عطری گلاب، برای پاک‌سازی آلودگی‌های محیطی هم مورد نظر بود، چراکه آن را یک ماده بسیار فعال برای مقابله با عفونت‌ها می‌دانستند.

خوشبختانه سرزمین چهار فصل ایران جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی بسیار فراوانی دارد که در صورت به‌کارگیری درست در عرصه‌های مختلف می‌تواند برای ساکنان هر منطقه از این سرزمین پهناور، منبع زیست‌بوم، کار، تلاش و کسب درآمد برای زندگی بهتر باشد.

همه ساله، اولین منبع درآمدی طبیعی بهاری در بسیاری از مناطق کشور، برداشت گل محمدی و گلاب‌گیری است. در این ایام در جای جای کشور کشتزارهای پروش طبیعی گل پیداست و این کار البته در شهرها و روستاهای خاصی که گل محمدی آن خوش عطرتر و دارای عصاره قوی‌تری باشد، می‌توان در هر قدم ردی از گل، گلاب و گلابگیری را همراه گردشگران ایرانی و حتی خارجی مشاهده کرد. تولید گلاب و مراسم گلاب‌گیری در ایران از عمری طولانی برخوردار است و اولین بار دانشمندانی چون جابربن حیان، رازی و عطار، آزمایشگاهی در مورد گلاب‌گیری و تقطیر به ثبت رساندند. این گل از گیاهان بومی ایران به شمار می‌رود و گلاب‌گیری هم از ایران به عثمانی، شرق اروپا، هند، چین و سایر ممالک گسترش یافته است.

حال با توجه به شرایط خشکسالی و لزوم تغییر الگوی کشت و همچنین با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر عدم کشت محصولات آب‌دوست، ضرورت دارد تا کشت‌های جایگزین به کشاورزان توصیه شود. یکی از کشت‌هایی که از لحاظ اقتصادی قابل رقابت با محصولات آب‌دوست است، کشت گل محمدی است. گل محمدی گیاهی کم‌آب و مقاوم به خشکی و قابل کشت در اراضی شیبدار و کم‌بازده است. اگرچه استان‌های اصفهان، کرمان، کرمانشاه، فارس و آذربایجان شرقی عمده تولیدکنندگان گل محمدی در کشور هستند، اما در سطوحی کمتر، تولید این گل تقریبا در سراسر کشور به ویژه در مناطق کوهپایه رونق دارد تا حدی که ۷۰ درصد سطح زیر کشت جهانی محصول در اختیار ایران است.

جالب است بدانیم که برای یک لیتر اسانس به 3 تا ۴ تن گل‌محمدی نیاز است و گردش مالی ۲.۵ میلیارد دلاری تولید اسانس گل محمدی در جهان وجود دارد که سهم ایران از این بازار بزرگ هنوز کم است، اما انتخاب یک روز به عنوان روز ملی «گل محمدی و گلاب» می‌تواند سبب توسعه فرهنگی و اقتصادی مناطق کشور با محوریت نام زیبای پیامبر رحمت صلی‌الله علیه و گل و گلاب شده که در نهایت سبب جهش تولید و افزایش درآمد ملی برای ایران شود.

در این روز، انواع جشنواره‌ها برگزار می‌شود و رسانه‌ها و مسوولان منطقه‌ای و ملی به این روز می‌پردازند. همچنین اگر با اتخاذ تمهیداتی، خبرنگاران مقیم و رسانه‌های خارجی مستقر در ایران را به چنین جشن‌ها و مراسم فرهنگی- اقتصادی دعوت کنیم، باعث توجه سایر ملل به برگزاری چنین روز زیبایی در ایران شده، علاوه بر جذب جهانگرد و حتی جذب سرمایه‌های خارجی برای کشور، سبب تبلیغات بسیار مثبتی برای جایگاه امن و آباد ایران خواهد شد.

روزتان گل و روزگارتان گلاب افشان باد

گزارش از مجید زندی

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی