مجلس شورای اسلامی همگام با رونق کشاورزی و امنیت غذایی

از فردا بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ روزانه در سه نوبت پی در پی در صحن مجلس شورای اسلامی بررسی و در نهایت با رأی اصلاحی نمایندگان به قانون تبدیل میشود. اگرچه مرحله نخست آن که شامل بخشهای اصلی و کلیدی بودجه مانند درآمدها، هزینههای جاری و برخی پروژههای مهم بود، پیشتر بررسی و تصویب شد. امسال به دلایل مختلفی مانند پیچیدگی بودجه و نیاز به بررسی دقیقتر بخشهای مختلف، به ویژه تکمیل جداول و ضمایم، این کار در دو مرحله انجام میشود که در مرحله اخیر جزئیات بیشتر هزینههای عمرانی و تخصیص اعتبارات به دستگاههای مختلف با فرصت و دقت بیشتری بررسی و تصویب خواهد شد.
آنچه این روزها در بررسی و تخصیص منابع به موضوع حیاتی امنیت غذایی جامعه و تلاش ۴ میلیون بهرهبردار بخش تولیدات زراعی، باغی، دام، طیور و آبزیان باز میگردد، رسالت سنگینی را بر دوش نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار میدهد که انتخاب دقیق آنها شرایط مطلوبتری را برای بخش کشاورزی در سال آینده و حتی سالهای بعد رقم خواهد زد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیونهای مرتبط با این بخش، به شرایط خاص آب و هوایی کشور و بخش کشاورزی آگاهتر هستند؛ اما اگر تغییرات جزئی این ایام با رویکردی جامع و مبتنی بر مشکلات و فرصتهای بخش کشاورزی متمرکز شود، به پایداری و افزایش بهرهوری تولید، بهبود معیشت کشاورزان و تضمین امنیت غذایی کشور خواهد انجامید که خواسته نمایندگان نیز یقیناً همین است.
در اینجا برخی از محورهای کلیدی مورد نیاز بخش کشاورزی احصاء میشود تا از این طریق خواستههای تولیدکنندگان و بالطبع مصرف کنندگان محصولات کشاورزی، بهره بیشتری از قانون بودجه سال آینده مصوب نمایندگان ببرند.
به طور یقین کمک به تأمین مالی طرحهای نیمهتمام به ویژه طرحهای کلان آبرسانی، یکی از اصلیترین اولویتهاست که سبب اشتغالزایی، ارزش افزوده و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی میشود. یکی دیگر از اولویتها، حمایت مالی و اعطای تسهیلات کمبهره به کشاورزان برای خرید نهادهها، ادوات و تجهیزات مدرن و توسعه زیرساختهای فعالیت تولیدی است. این مهم هم کمک فراوانی به بهبود کارایی فعالیت کشاورزان خواهد کرد و در کنار آن تقویت صندوقهای حمایتی برای کمک به فعالان بخش در مواقع بحرانی مانند خشکسالی، سرمازدگی، سیل یا بیماریهای گیاهی و دامی در سرزمینی که همواره با حوادث طبیعی مواجه است، ضرورت دارد. گسترش پوشش بیمهای برای محصولات کشاورزی و دامی به منظور کاهش خطرات مالی کشاورزان و ارائه کمکهای مستقیم مالی به خرده مالکان نیز میتواند برای بهبود معیشت و کاهش فقر بخش مهمی از کشاورزان مناطق محروم و غیربرخوردار و جلوگیری از مهاجرت از روستا به کار گرفته شود.
افزایش بودجه برای تحقیقات در زمینههایی مانند توسعه بذرهای مقاوم به خشکی، شوری، آفات و بیماریها، رونق کشاورزی پایدار، حمایت از توسعه و استفاده از فنآوریهای نوین مانند کشاورزی دقیق، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در بخش کشاورزی از ضروریات غیرقابل چشمپوشی امروز برای پیشرفت بخش کشاورزی در آینده و ایجاد فرصت برای جذب سرمایهگذار در این عرصه است.
اما محور مهم برای کشاورزی همچنان کمک به مدیریت منابع آب، صرفهجویی و کاهش برداشت آب زیرزمینی از آبخوان های در معرض نابودی است که نابودی آنها میتواند علاوه بر تشدید خشکی زمین، سبب فرونشست دشتها نیز شود. اختصاص بودجه کافی برای پروژههای مدیریت پایدار منابع آب، از جمله توسعه سیستمهای آبیاری تحت فشار و قطرهای، سرمایهگذاری در احیای قناتها به منظور جلوگیری از تبخیر و بهبود دسترسی به منابع آب پایدار در عصری که به دوران تغییر اقلیم معروف شده، نقش اساسی برای نجات آب و خاک در ایران ایفا میکند که نمایندگان مجلس میتوانند به آن نگاه ویژه و اضطراری داشته باشند تا بخش کشاورزی، آب و منابع طبیعی پویاتر برای نسل فعلی و آینده باقی بماند.
با توجه به این که بیش از ۶۵ درصد اراضی کشور در مناطق خشک و نیمهخشک قرار دارد و میزان بارندگی در ایران یک سوم میانگین جهانی است، حفاظت از منابع طبیعی به ویژه جنگلها و مراتع نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پدیده بیابانزایی نیز تهدیدی جدی است، به طوری که ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض این خطر قرار دارند. این مهم ایجاب میکند برای جلوگیری از آسیب به منابع پایه، بودجه مناسبی اختصاص داده شود.
افزایش بودجه برای آموزش کشاورزان در زمینههای جدید کشاورزی، مدیریت منابع و روشهای پایدار هم مهم و هم در راستای اهداف قانون برنامه هفتم است تا از این طریق ضمن جذب جوانان تحصیلکرده به حوزه آب و خاک و کشاورزی، فعالان بخش نیز با آخرین فنآوریهای روز برای افزایش تولید و بهرهوری آب و خاک آشنا شوند.
توسعه برنامههای ترویجی برای تشویق کشاورزان به استفاده از روشهای کشاورزی پایدار و دوستدار محیط زیست، از جمله اقدامات ضروری برای بهبود بخش کشاورزی است. تشویق و حمایت مالی از کشاورزان برای رسیدن به کشاورزی ارگانیک و کاهش استفاده از کود و سموم شیمیایی، همراه با اختصاص بودجه برای پروژههای حفاظت از خاک و جلوگیری از فرسایش و آلودگی منابع آب و دفع اصولی فاضلاب شهری و روستایی، از ارکان اصلی دیگر برای رونق تولید محصولات پروتئینی، زراعی و باغی و بهبود سلامت و کیفیت آنها به شمار میرود.
حمایت از ایجاد و توسعه بازارهای داخلی و بینالمللی برای محصولات کشاورزی ایران، با توجه به موقعیت استراتژیک کشور در چهارراه ترانزیتی کشورهای آسیای میانه و جنوب خلیج فارس و حضور ایران در پیمانهای منطقهای و جهانی مانند اوراسیا و بریکس، میتواند به جذب سرمایههای خارجی و ارزآوری برای بخش کشاورزی کمک کند. ارائه مشوقهای مالیاتی و گمرکی برای صادرات محصولات کشاورزی با ارزش افزوده بالا نیز از جمله اقدامات مؤثر در این زمینه خواهد بود.
همچنین، توجه نمایندگان مجلس به توسعه زیرساختهای حمل و نقل از جمله خرید کامیونهای یخچالدار برای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و تسهیل دسترسی به بازارها، ضروری است. در کنار این اقدامات، تأمین و جذب سرمایه برای ساخت و تجهیز سردخانهها و انبارهای مدرن به منظور افزایش ماندگاری محصولات، میتواند نقش مهمی در کاهش ضایعات و بهبود کیفیت محصولات ایفا کند.
عرصه دیگر حمایت نمایندگان، گنجاندن مواد قانونی الزامآور با پشتوانه حمایتی اعتباری برای ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی است. این اقدام میتواند ارزش افزوده محصولات کشاورزی را افزایش داده و دست کشاورزان را برای مقابله با واسطهها باز نگه دارد تا محصولات خود را به قیمت مناسب به فروش برسانند. تجربه اخیر در مورد واردات از سر اجبار سیبزمینی، لزوم سرمایهگذاری در بخش انبارداری را به خوبی نشان میدهد.
کمک و تشویق کشاورزان به کشت محصولات با ارزش افزوده بالا و تنوعبخشی به محصولات کشاورزی، همراه با ایجاد مکانیزمهای نظارتی قوی برای اطمینان از اجرای مؤثر پروژهها و برنامههای بودجهای، از دیگر اقدامات ضروری است. قدرت ذاتی بخش نظارتی مجلس شورای اسلامی و انجام ارزیابیهای دورهای برای سنجش تأثیر برنامهها و اصلاح سیاستها، میتواند به صورت غیرمستقیم در حمایت از افزایش تولید محصولات کشاورزی نقش مؤثری ایفا کند.
این مجموعه اقدامات، بخشی از مهمترین نیازهای ضروری و بهروز بخش کشاورزی است. اگرچه محدودیتهای بودجهای وجود دارد و سقف بودجه سال آینده هم بسته شده، اما نمایندگان محترم مجلس میتوانند با استناد به «عدم توازن در توزیع منابع کشور برای حمایت از بخش کشاورزی»، در این زمینه ورود کرده و هرگونه تغییرات مثبت را گامی به جلو در جهت تحول بخش کشاورزی، بهبود شرایط زندگی کشاورزان، افزایش بهرهوری و تضمین امنیت غذایی تلقی کنند. حرکت منسجم و هماهنگ در این مسیر، میتواند به رشد و توسعه پایدار بخش کشاورزی بینجامد.
#مجید زندی
خبرنگار بخش کشاورزی
نظر دهید