معاون بخش تحقیقات مهندسی گلخانه در موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، با بیان وضعیت گلخانه‌ها در کشور، تأکید کرد: با توجه به مولفه‌ها و تجهیزات مهندسی در گلخانه‌ها، می‌توان به تولید اقتصادی آن‌ها دست یافت.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از روابط عمومی سازمان تات، فرزاد آزاد شهرکی بیان کرد: اگر در احداث گلخانه به مکان‌یابی و انتخاب اقلیم مناسب توجه شود، نیاز به مصرف زیاد انرژی و برق برای کنترل دما کاهش می‌یابد. در این زمینه، فصل زمستان با مشکلاتی از جمله قطعی گاز مواجه بوده که آسیب‌های زیادی به گلخانه‌ها وارد کرده است، اما با انتخاب نقاط مناسب برای احداث گلخانه و تأمین گاز، می‌توان ریسک‌ها را کاهش داد.

این کارشناس با اشاره به ویژگی‌های اقلیمی کشور گفت: ایران کشوری گرم و خشک است و چالش اصلی ما بحران آب نیست، بلکه بحران مدیریت مصرف آب است. هدف اصلی از احداث گلخانه‌ها، افزایش راندمان مصرف آب است.

به گفته وی، در کشورهای پیشرفته، بهره‌وری آب در تولید گوجه‌فرنگی در فضای باز ۱۰۰ تن در هکتار است که در گلخانه به ۵۰۰ تن و حتی با فناوری‌های مدرن به ۱۰۰۰ تن در هکتار می‌رسد.

آزاد شهرکی همچنین افزود: گلخانه‌ها تکنولوژی‌های هزینه‌بر و نیازمند آموزش‌های مناسب هستند، بنابراین باید مناطق یا قطب‌هایی با پتانسیل مناسب اقلیمی برای این کار شناسایی شوند. 

معاون بخش تحقیقات مهندسی گلخانه تأکید کرد: از نظر اقتصادی، گلخانه‌های یک تا دو هکتاری به دلیل نیاز به مجوز برق و گاز و ارائه آب، به صرفه نبوده و بهره‌وری آن‌ها قابل مقایسه با گلخانه‌های بزرگ نیست.

وی تصریح کرد: هرچه مساحت گلخانه‌ها بزرگ‌تر باشد، بهره‌وری بیشتری خواهند داشت، که این امر به افزایش کارایی و پایداری در کشاورزی کشور کمک می‌کند.

این مقام مسئول خواستار توجه بیشتر به توسعه گلخانه‌های با مقیاس بزرگ و بهره‌وری بیشتر در کشور شد تا به کمک آنها بتوان از منابع آبی بهینه‌تر استفاده کرد و در مقابله با چالش‌های اقلیمی پیشرفت‌های بیشتری داشت.

معاون بخش تحقیقات موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی با اشاره به اظهارات کارشناسان و آمارهای موجود، گفت: سطح زیر کشت گلخانه‌های کشور به حدود ۲۲ هزار هکتار می‌رسد. اما متأسفانه، بخش عمده‌ای از این گلخانه‌ها با چالش‌های جدی در بهره‌وری روبرو هستند و ممکن است راندمان تولید آن‌ها حتی کمتر از فضای باز باشد.

آزاد شهرکی افزود: برخی از گلخانه‌ها به دلیل شرایط دمش تورمی و ناپایدار اقتصاد کشور به بهره‌برداری نرسیده‌اند. در بسیاری از نقاط، سازه‌هایی رها شده‌اند که سرمایه کشاورزان صرف ساخت آن‌ها شده اما به دلیل عدم حمایت و تخصیص تسهیلات، این گلخانه‌ها عملیاتی نشده‌اند. ظرفیت معیشتی این قبیل گلخانه‌ها نیز در بسیاری از مناطق نمایان است.

وی گفت: از سوی دیگر، یارانه‌ای بودن انرژی و گاز بر عدم بهره‌وری گلخانه‌ها تأثیرگذار بوده است. در حال حاضر، قیمت گاز برای گلخانه‌ها به ۱۰۰ تومان در متر مکعب می‌رسد، در حالی که این رقم با قیمت جهانی گاز که به یک دلار نزدیک است همخوانی ندارد. این اختلاف قیمت باعث می‌شود که کشاورزان تمایلی به اصلاح سیستم و بهبود بهره‌وری نداشته باشند.

معاون بخش تحقیقات موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی  ادامه داد: در برنامه هفتم توسعه نیز پیشنهاد شده که اراضی کشاورزی به سمت تولید محصولات استراتژیک‌تر و دانه‌های روغنی منتقل شود و محصولات فضای باز به گلخانه‌ها انتقال یابند. در این راستا، چالش‌های موجود در رقابت بین محصولات گلخانه‌ای و تولیدات فضای باز باید به تعادل برسد.

وی افزود: کارشناسان همچنین به مشکلاتی از جمله ناترازی انرژی، کمبود داده‌ها و عدم ساماندهی تجهیزات در گلخانه‌ها اشاره کردند؛ با این حال، ساماندهی این اوضاع یکی از اهداف موسسه باغداری و دفتر توسعه گلخانه‌ها است تا تجهیزاتی که بهره‌وری بیشتر و پایداری منابع را در پی دارند، در اولویت قرار بگیرند.

معاون بخش تحقیقات موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی گفت: ضروری است تا با کاهش ضایعات و تأکید بر تکنولوژی‌های مناسب، از هدررفت انرژی در گلخانه‌ها کاسته شود و در این راستا سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود. نیاز به توجه به تولید و کاهش ضایعات، به عنوان یک سیاست کلیدی، باید در دستور کار قرار گیرد تا بهره‌وری گلخانه‌ها به سطح مطلوبی برسد.